Dikildikten sonra, ilk beş yıllık süre içinde, ideal şartlar altında bile gözle görülür hiçbir gelişim göstermez. Başlangıçta yaklaşık 75 cm'lik bir fidan olarak toprağa dikilen bu ağaç, beş yılık bir süreden sonra sihirli bir el dokunmuş gibi, birden bire günde 40-45 cm kadar büyümeye başlar. Sonunda  altı hafta içinde yaklaşık 27 metrelik boyuna ulaşır. Boyu 30 metreyi de geçen Moso ağaçları nadir de olsa bulunuyor. Aslında sihir değil yaşanan, Moso ağacının duruyormuş gibi yapıp birden bire hızla büyümesinin sebebi, toprağa sabırla saldığı kökleridir. Moso'nun beş yıllık süre içinde hiçbir gelişim göstermeden varlığını devam ettirmesinin temel sorunu, gelişim için gereksinim duyduğu gerekli minerali yeteri kadar sağlayabileceği toprağı bulamakta zorlanmasıdır. Bataklıkların olduğu sulak topraklarda ve çok yoğun yağış alan bölgelerde yetişen Moso, akan suların beraberinde götürdüğü minerallerin eksikliğini tamamlamak için uzun süre sadece kök salar. Saldığı yüz metrelerce uzunluğundaki kökleri sayesinde eksikliklerini tutunduğu toprak görünen zeminden tamamlar ve yılların kaybını dengeleyecek şekilde çok hızlı gelişir. Gerekli gelişim için geçirdiği evrimsel ve birikimsel süreç beş yılın sonunda onda bir patlama yaratır ve günlük 40-45 santime kadarlık bir büyüme gerçekleştirir. Altı hafta sonunda büyüme otuz metreye kadar çıkabilir. Bir ağacın bize verdiği en önemli dersler Zor koşullar altında bile mutlaka her canlı organizma, her örgüt, her kurum, her birey varlığını devam ettirebilmek için tüm gücüyle yaşama tutunma mücadelesi verir. Kendisini içinde bulunduğu zor koşullara hazırlar. Bulunduğu ortamı yaşam alanına dönüştürür. Zor koşulları kendi gelişimi için hazırlar. Gerekli hazırlıklarını yaptıktan sonra niteliksel gelişime yani patlamaya, devrime geçer ve tüm gücüyle toprakta, doğada, toplumda, piyasada ve örgütlerde kendi gelişimi için uygun ortamı yarattıktan sonra tam gaz yoluna devam eder. Rakiplerine inanılmaz farklar atar. Beş yılık süreç içinde benzerlerine göre geride kaldığı ağaçlara öyle bir fark atar ki, o farkı diğer ağaçlar yüz yıllar boyu yaşasalar bile kapatmaları mümkün değildir. Kısaca, Moso kendi gelişimini sabırla uzunca bir süreç içinde en iyi şekilde hazırlamaya çalışır. Bu gelişimi kaydedebilmek için uzun süre alt yapısına ağırlık verir. Hızlı büyümesini ve gelişim sonunda sağlayacağı 30 metrelik boyu ayakta tutabileceği yüz metrelerce kökü yerin altına salar, bir rüzgarda, bir krizde devrilmesin, ayakta kalsın diye.. Yani Moso bize yaşamın çoğu alanına ilişkin her konuda çok önemli dersler veriyor. Peki, futbolumuzun durumuna baktığımızda Moso'dan alacağımız nasıl dersler var? Moso nasıl ki, 30 metreye ulaşan bir büyümeyi ayakta tutabilmek ve devrilmemek için tüm gücünü alt yapıya, köklerinin gelişimine veriyorsa, bizim de futbolumuzda beklediğimiz niteliksel sıçramayı sağlayabilmek, sportif, iktisadi ve mali gelişime ulaşabilmek için Moso gibi alt yapıya hâkim olmamız, köklerimize yatırım yapmamız gerekiyor. Bu iş için sabır ve zaman gerekiyor. Fakat her şeyden önemlisi de alt yapıya bütçeden pay ayırmak gerekiyor. Bu vesileyle her yıl yeniden başlamak için yönetimlerimiz, eğitimli teknik kadrolarımız ve futbolun bütün paydaşları ile işimizi ahlâk kuralları çerçevesinde yaparak en ideal planlamayı oluşturmak zorundayız. Kalın Sağlıcakla ..